Osmanlı ordusunun Rus işgalindeki topraklarını kurtarmak için başlattığı Sarıkamış Harekatı'nda binlerce vatan evladı, kahramanca çarpışırken dondurucu hava, hastalık ve açlıkla da mücadele etti. Bugün vatanı için şehadeti göze alarak ölüme koşan kahramanların başlattığı Sarıkamış Harekatı'nın 109'uncu yıldönümü.
Allahuekber dağları,37 bin şehit verilerek aşıldı ve Sarıkamış kuşatıldı. Sarıkamış kuşatma harekatı aşırı soğuk ve açlık yüzünden, hedef ele geçirilemeden, 5 Ocak 1915' te sona erdi. Osmanlı Ordusu bu dağlarda, 60 Bini donma sonucu 78 bin şehit verdi. Rus birlikleri de bu savaşlarda 32 bin askerini kaybetti.
Allahuekber Dağları'nda şehadete kucak açan Sarıkamış şehitlerimizi rahmetle yad ediyoruz. Allah bizleri şehitlerimizin yolundan ayırmasın. Ruhları şad olsun.
SARIKAMIŞ HAREKATI
Sarıkamış Harekatı Birinci Dünya Savaşında felaketle neticelenen askeri harekat.Osmanlı Devleti harbe; 1878'den beri Rus işgalinde bulunan Kars,Sarıkamış,Ardahan gibi doğu illerimizi geri almak, Doğu Avrupa'da Ruslarla harp halinde olan Almanlara yardım etmek,kazanılacak bir zaferle Kafkaslar ve Orta Asya'daki Türk illerinin kapısını açmak maksatlarıyla, başta Enver Paşa olmak üzere, iktidarda bulunan ittihatçılar tarafından sokuldu.
Türk bayrağı çekilip, Yavuz ve Midilli adı verilen iki Alman zırhlısı, Karadeniz'deki Rus limanlarını bombardıman etti.Rusya da buna karşılık olarak 30 Ekim 1914 tarihinde Türkiye'ye taarruz etti. Rus-Kafkas ordusu, Karadeniz'den Ağrı dağındaki hudut üzerinden yedi kol halindeki saldırısıyla Pasinler'e kadar ilerledi.Rus ordusunun taarruzu , Köprüköy'de durduruldu. Üçüncü ordu 3-9 Kasım 1914 günlerinde meydana gelen Köprüköy Meydan Muharebesinde Rus ordusunu yendi. Üçüncü ordu Komutanı, mevsim şartlarını dikkate alıp, ayrıca askerinin kaput başta olmak üzer, giyim ve iaşesinin yetersizliğini, top ve süvari atlarının azlığını hesaba katarak, sıcağı sıcağına düşmanı takip etmedi. Köpriköy Nazırı (Milli Savunma Bakanı) Enver Paşa, Alman kurmay ve generalleriyle Erzurum'a geldi. Enver Paşa i Erzurum ve Köprüköy'de birer taburu teftiş etmişti;ancak ordu birliklerinin tamamı hakkında yeterli bilgiye sahip değildi. Üstelik, ordu kumandanı Hasan İzzet Paşanın, bu mevsimde harekat yapılamayacağı,taarruzun bahara bırakılması tavsiyesine karşılık, onu vazifesinden azletti ve tarruza karar verdi. Üçüncü Ordu Komutanlığı vazifesinide üzerine alan Enver Oaşa, 18 Aralık 1914 tarihinde, kıtalara, taarruz emrini verdi. Taarruza iştirak eden birliklerin büyük bir kısmı özellikler Arabistan'dan geri çekilen ve Güneydoğu Anadoludan sevk edilenler, sıcak iklime alışık olup techizatları yönünden kış şartlarına hazırlıksızdı.
Üçüncü ordunun üç kolordusu (9,10,11. Kolordular), 24 Aralık 1914 günü -39 derece soğukta Büyük Sarıkamış Çevirme ve Kuşatma (İhata) Harekatına başladı. Ayrıca, gerilla harbi yapan yarı resmi Türk çeteleri de, Ardahan'a hareket etti. Üçüncü ordudan bazı kıtalar 24-25 Aralık gecesi, Sarıkamış'a ulaşmayı başardı. Ancak, Allahu Ekber Dağlarını aşarken çetin zorluklar ve kış şartları sebebiyle gerek miktar, gerekse mevcut silahları yönünden çok zahiyat ve kayıp verdiler. Allahu Ekber Dağlarını aşan Mehmetçiklerden bir kol da, Sarıkamış'ın doğusundaki Selim İstasyonuna vararak demiyolunu tahrip edince, Sarıkamış'taki Rus kolorduları paniğe uğradı. Gayriresmi Türk çeteleri de,1915 yılı başında Ardahan'a girdi. Rus Kafkas Ordusu Başkumandanı, Üçüncü Ordununilerleyişi üzerine,2-3 Ocak 1915 günlerinde telsiz-telgraf ile müttefikleri Fransa ve İngiltere'ye, günde birkaç defa yalvarırcasına başvurarak:
"Telefon konuşmalarını durduran soğuk ve kış,Türk ordusunu engelleyemiyor. İkinci bir cephe açarak, Türk odularının ilerlemesi durdurulamaz ise zengin Bakü petrolleri, Osmanlı-Alman ittifakının eline geçecek ve Hindistan yolu onlara açık bulunacaktır!" haberini gönderiyordu.
Kış, 3-4 Ocak 1915 gecesi daha da şiddetlendi. Fırtına ile yağan kar yolları tıkayıp çadırları yıktı. Arkasından da dondurucu soğuklar bastırınca, 150 000 kişilik ordunun 60 bini donma sonucu tam 78 bin asker dizanteri ve tifo gibi hastalıklarla şehit oldu. Bu harekatta Ruslar, 32 000 kayıp verdiler.
Sarıkamış Harekatı; kuşatma harekatıyla düşman kuvvetlerinin arkasına düşmeyi hedef alan, başarılı bir plandı. Ancak, stratejininfaktörlerinden zaman iyi değerlendirilemediği, kuvvetler de böyle bir harekatı yapacak şekilde teçhizatlandırılmadığı için başarısızlıkla sonuçlandı.
Ordunun kış şartlarına hazır olmaması ve olumsuz iklim şartları sebebiyle ikmal ve iaşe hizmetlerinin yapılmayışı, kıtalarda açlığa, hayvanların telef olmasına, dolayısıyla birliklerin dağılmasına sebep oldu.
Kaynak: https://sarikamis.meb.gov.tr/
